Hisar Cami, Aydınoğulları Beyliği'nin Osmanlı İmparatorluğu idaresi altına girmesinden 150 yılı aşkın sene sonra, Aydınoğulları soyundan gelen Özdemiroğlu Molla Yakup Bey tarafından yaptırıldığı kabul edilmektedir. 1006 (Hicri), 1597/1598 (Miladi) yılında yaptırılan İzmir'in tarihi ve en büyük camisidir. Yapılan araştırmalarda caminin; 1402 yılında Timur İmparatorluğu'nun kurucu lideri Timur tarafından ele geçirildiği ve sonra da yıkıldığını belirten İzmir İç Liman Kalesi'nin yıkıntıları üzerinde yaptırıldığı üzerinde durulmaktadır.
Bu Liman Kalesi (Aşağı Kale, Hisar Kalesi, Ok Kalesi) 1231-1235 yılları arasında iç limanın ağzında yaptırılmıştır. 1671-1672 yılında İzmir'e gelen Evliya Çelebi de hem Kadifekale'nin hem de bu hisar kalesinin varlığını kaydetmiştir. Caminin adı da İç Liman Kalesi'nin aşağı kapısı önünde bulunduğundan ötürü Hisar Camii olmuştur. Caminin mihrabı üçlüdür ve İtalyan etkilerini taşımaktadır. Bu özelliğiyle ender üç mihraplı camiler arasındadır. Bunun sebebinin ise caminin banilerinin üç kişi olmasına bağlanmaktadır.
Bazı kaynaklarda da binanın üzerine yapıldığı bölgenin öncesinde Latin kilisesi olduğunu söylemektedir. Bir başka tez ise Molla Yakup adındaki başka bir kişiye ve 14. yüzyıla kadar cami varlığını geri götürmektedir. Arap gezgin İbn-i Batuta’ya göre de İzmir’de Şeyh Yakup diye birisinin varlığı 14. yüzyılın başında kesindir, ancak camiyle ilişkisi belli değildir.
Şehrin abidevi ilk yapısı kabul edilen Hisar Camii 1813, 1868 ve 1881 depremlerinde hasar görmüştür. 1870 tarihli kitabede tadilat çalışmaları şöyle belirtilmiştir:
Bab-ı behişte misal etmiş bunu dana Ki indi mu’minatda Ka’be-i ziba Teveccüh eyleyen zevat bulur ihsan karibinde Eder rahmet ana elbetde hazret-i Mevla İzmir mütehayyizanından Hacı Mehmed Efendi-zade Müteveffa Hacı Ali Bey eyledi bu babı ihya Eder cümle muradın Hak ihsan anın elbet Ne ziynet verdi Cami’e ne ala ve hem ra’na” (1287 Hicri / 1870 Miladi)
Hisar Cami'ye 1813 onarımında caminin önüne bir son cemaat yeri eklenmiştir. Merkezî kuruluştaki harimle kuzeyindeki yedi kubbeli son cemaat yeri ve minareden oluşur. Caminin minaresi kesme taş kaide üzerine yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir. Minarenin ilk onarımı 22 Mayıs 1890 tarihinde İzmir valisi Halil Rıfat Paşa eliyle gerçekleşmiştir. 1927 yılında yaşanan depremde yıkılan bu minarenin yerine dönemin İzmir valisi Kazım Dirik Paşa hızla yenisini yaptırmış ve dönemin geleneklerine uyularak minare kaidesi Kütahya çinileri ile süslenmişti. Minare kapısı üzerindeki yazıt “İzmir valisi Mirliva Kazım Paşa zamanında inşa edilmiştir H 1343/M 1927” diyerek bu onarımı anar. Son restorasyonu 2009-2011 yılları arasında tamamlanan cami, 11 Mart 2011 Cuma günü Cuma Namazı ile birlikte ibadete açılmıştır.
Kaynak.tr.wikipedia.org
